Teepee Denen Göçebe Durakları ve Çağrışımları

Çocukların kendi kendilerine oynarlarken de böyle çarşaflarla, bazen plajlarda havlularla kendi kendilerine on milyonuncu kez icat ettikleri kızıl derili çadırları,uzaktan bakana sadece bir oyun gibi gelebilir. Aslında her şey anlamını yitirme noktasına gelebilecek olsa bile oyun, hiçbir zaman “sadece” bir oyun denilemeyecek kadar insan doğasıyla yapışık. Bu, birkaç saniyede aldığımız nefese, burun kıvırarak “sadece bir nefes” diyemememiz gibi bir şey. Çünkü en elzem ve belki de dışardan gözlemlendiğinde, en basit şey olabiliyor yaşamın berrakça akıp gitmesini sağlayan.

Kendilerine özgü bir ismi hakettiklerinden, kızılderili çadırlarına teepee deniyor amerika kıtasında yani işte yerli çadırı anlamında kullanıyorlar bu kelimeyi. Kuzey Amerika’daki yerlilerin dillerinde “yaşamak” anlamına gelen kelimeden türemiş yani yaşam alanı demek bu kelime aslında.

Öyle olunca çadır kelimesinin de kökenini merak ediyor insan. Sanskritçe çhadati diye söylenen örtmek kelimesinden geliyor kökeni (etimolojiturkce.com). Örtmek kelimesinin kökeni örmekten mi acaba diye de aklına düşüyor insanın hemen sonra, hatta aklıma Age of Empires oyunundaki insanlara bir şey inşaa etmesi için emir verdiğinde, işi kabul ettiğini belirtirken çıkardığı ses aklıma da gelmiyor değil: Örude! Belki de bir alakası vardır, bilemiyorum. Birkaç siteye de bakınca, örtmek fiilinin kapatmak, gözden saklamak ve kelime kökeninde de örmek fiiliyle aynı olduğunu eski uygurcada kullanıldığını ve belirmek, oluşmak anlamına geldiğini gördüm (nisanyansozluk.com).

Milattan önce 10000 yıllarından itibaren, göçebe kabilelerin kullandığı, ördüğü, diktiği kızılderili çadırları atın binek hayvanı olarak kullanımının yaygınlaşmasıyla en pratik ve çabuk sökülüp dikilebilir halini almasını sağlamış. En klasik tipinde çadırın en üst katmanı olarak örtülen hayvan derisi oluyor ve bunu moğolların yurt veya ger dedikleri yapılarda da görmek olası. Orda yıldızlarla dolu gökyüzüne bakmak ne güzel olur.